Kolor w ogrodzie. Jak wykorzystać kolory roślin w projektowaniu ogrodu
Jednymi z podstawowych elementów kształtujących ogród są kolory w nim występujące. Postrzeganie danego koloru jest zależne zarówno od niego samego, jak i od barw towarzyszących, tła, dystansu od danej barwy, źródła i rodzaju światła.
Autor: Pracownia Sztuki Ogrodowej
Zastosowanie kolorów w ogrodzie: barwna rabata z begonii jest tłem dla drzewa o jasnozielonych liściach
Po deszczu kolory wydają się intensywniejsze. Im dalej stoimy od rabaty, tym jej barwy mocniej się ze sobą mieszają, tworząc prawie jednolitą plamę. Żółte żonkile wręcz rażą na tle niebieskich szafirków. Pod wieczór czerwienie postrzegane są jako czerń, a kolor niebieski jako jasnoszary.
Ogród zmienia się w czasie, rozrasta się, przybiera różne barwy. Jest to związane z cyklem życia poszczególnych roślin oraz rozwojem samego ogrodu. W katalogach często pokazywane są rośliny sfotografowane w pełni kwitnienia, kiedy ich kolor jest najbardziej efektowny lub na jesieni, gdy ich liście przybierają fantazyjne czerwono-złotawe odcienie. W rzeczywistości większą część sezonu dominują inne kolory. Barwa roślin zależna jest od fazy rozwoju: jest inna przed kwitnieniem, a inna podczas przekwitania, gdy roślina zasycha i blaknie.
Projektując ogród warto zaplanować tło dla roślin kwitnących. Tłem tym mogą być większe krzewy i drzewa. Dobierając odpowiednią kolorystykę tła, można wyselekcjonować rośliny o różnych terminach kwitnienia. Zapewni to interesujący efekt barwny przez cały sezon.
Zmienność barw w ogrodzie kojarzy się przede wszystkim ze zmianami pór roku. Przez wyróżnienie barw dominujących można tak dobrać rośliny, by ogrodowi nadać koloryt odpowiadający danej porze roku.
Wiosną dominują jasne, seledynowe i soczyste zielenie traw i liści. Na początku tej pory roku zwraca uwagę biel przebiśniegów, a także fioletowy i żółty kolor krokusów. Bliżej lata pojawiają się inne żółte akcenty: forsycja, mniszek czy narcyz skontrastowane z wyłaniającymi się spod ziemi szafirkami i kosaćcami cebulowymi. Na samym końcu pojawiają się wielobarwne tulipany.
Lato przybiera ciepłe, jaskrawe i nasycone barwy. Intensywne czerwienie, żółcie i błękity kwiatów wyróżniają się na tle głębokiej i ciemnej zieleni trawy. Pod koniec lata kolory wyraźnie bledną i płowieją – zaczynają dominować żółcie i kolory ziemi.
Jesienią barwy nabierają intensywniejszych i bardziej nasyconych odcieni. Pomarańcz, brąz, purpura to kolory jesiennych kwiatów i liści. Barwy żółte przechodzą w złote, pomarańczowe w brunatne, a czerwone w rdzawe.
Zima to pora kontrastów: czerwone owoce odbijają się na tle białego śniegu lub zimozielonych krzewów. Główne odcienie to ciemny brąz gałęzi i zabarwiona błękitem biel śniegu.
Istotnym zagadnieniem przy doborze odpowiedniej kolorystyki są też tzw. atrybuty koloru: odcień, nasycenie i jasność. Dzięki istnieniu odcieni potrafimy odróżnić na przykład czerwony od niebieskiego. Podstawową formą organizacji odcieni jest „koło barw”. Znajomość ułożenia na nim kolorów pozwala na zauważenie tak prostych zależności jak kontrast czy podobieństwo. Jasność odpowiada za rozjaśnienie lub ściemnienie barwy bez utraty jego intensywności. Gdy zmienimy kierunek, odległość lub źródło światła, automatycznie zmienimy także jasność danego koloru. Ostatnim atrybutem jest nasycenie barwy, które informuje nas jak bardzo dany kolor jest intensywny lub złamany. Zazwyczaj barwy intensywne i mocne ze względu na swoją świetlistość i świeżość przykuwają uwagę. Z tego powodu są one zarezerwowane głównie dla małych powierzchni.
W zależności od relacji między jasnością a nasyceniem wyróżnia się rodziny barw:
Barwy pastelowe, takie jak różowy, brzoskwiniowy, lawendowy. Są to barwy jasne o dużym nasyceniu. Kontrast pomiędzy kwiatami z tej rodziny a zielenią liści daje w ogrodzie intrygującą kompozycję jasności.
Barwy blade (wypłowiałe, „sprane”) cechują rośliny w okresie przekwitania. Można je wykorzystać do dopełnienia kompozycji. Są to jasne kolory o niskim nasyceniu.
Barwy żywe cechują się wysokim nasyceniem i własną jasnością. Ze względu na to, że rośliny o takich barwach najbardziej przyciągają uwagę, powinny być sadzone w ważnych miejscach ogrodu, np. jako akcenty.
Barwy bogate, pełne – to barwy ciemne o wysokim nasyceniu. Bogate kolory tworzą jedność wizualną i nie dają wrażenia przeciążenia oraz chaosu.
Barwy zszarzałe, zgaszone to kolory o niskim nasyceniu i średniej jasności. Rośliny z tej rodziny najlepiej sprawdzają się jako tło dla innych roślin o intensywniejszych kolorach.
Przy projektowaniu ogrodu warto pamiętać, że każdy nowy kolor wprowadzony do przestrzeni nie tylko sam ulegnie zmianie pod wpływem tła i innych czynników, ale również zmieni charakter barwny bliskiego otoczenia. Taka barwa może kontrastować ze swoimi sąsiadami lub żyć z nimi w pełnej harmonii. Możemy utworzyć harmonijną kompozycję przez zestawienie ze sobą dwóch lub więcej odmian kwiatów o podobnych odcieniach (np. kwiaty czerwone o różnej tonacji) bądź przez zestawienie barw leżących blisko siebie na kole barw. Ciekawy efekt daje też połączenie kolorów dopełniających się (leżących naprzeciw siebie w kole barw). Warto pamiętać, że zestawienia barw działające szczególnie pozytywnie to kombinacje kolorów przeciwnych, czyli na przykład zielony i czerwony lub kombinacje barw wzajemnie bliskich i podobnych.
