Zakładanie ogrodu ekologicznego
Autor: Pracownia Sztuki Ogrodowej
Ogród ekologiczny musi stanowić jedność z otaczającym krajobrazem
W dzisiejszych czasach coraz więcej uwagi poświęca się zagadnieniu ekologii, również w projektowaniu ogrodów. Coraz modniejsze stały się ogrody ekologiczne. Jak założyć ogród ekologiczny?
Przez wiele lat przy projektowaniu ogrodów zwracano uwagę jedynie na estetykę. Ogród miał być przede wszystkim zadbany, piękny i dekoracyjny cały rok. W ostatnich latach architekci krajobrazu dbają, aby tereny zieleni były zaprojektowane zgodnie z zasadami ekologii. Nie zawsze oczywiście jest możliwe, aby całkowicie dostosować ogród do panujących wokół warunków, dobrać wyłącznie takie gatunki roślin, które występują w otoczeniu działki, ale stosując się do kilku prostych reguł ogród może być nie tylko piękny, ale również przyjazny środowisku.
Jakie zakładać ogrody ekologiczne: jakie warunki musi spełniać ogród ekologiczny?
Przede wszystkim musi stanowić jedność z otaczającym krajobrazem. Współczesne ogrody przydomowe bywają bardzo efektowne, ale są przy tym drogie w utrzymaniu i wymagają dużych nakładów pracy. Można w nich znaleźć wiele okazów, które nie są roślinami rodzimymi, czasem zdarzają się również egzotyczne, wymagające intensywnego nawożenia i nawadniania oraz częstego stosowania środków ochrony. Zamiast takiego rozwiązania projektanci coraz częściej proponują założenie ogrodu ekologicznego. Tego typu założenia są znacznie mniej uporządkowane, jednak równie malownicze.
Rośliny w ogrodzie ekologicznym nie wymagają specjalnego nawożenia oraz szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych, a ogród jest zbliżony do naturalnego ekosystemu. W doborze roślin należy zwrócić uwagę na ich wzajemne oddziaływanie. Rośliny podczas rozwoju wytwarzają substancje chemiczne – fitoncydy, które wpływają korzystnie lub hamująco na te rosnące obok. Przy sadzeniu należy uwzględnić tę cechę. Przykładowo lawenda dobrze się komponuje z różami, dodatkowo bardzo korzystnie na nie wpływa – jest silnym antyseptykiem. Odpowiednie rozmieszczenie roślinności z uwzględnieniem wzajemnego korzystnego oddziaływania znacznie poprawi wygląd ogrodu i zmniejszy nakłady pracy poświęcone na pielęgnację.
Warto wygospodarować w naszym ogrodzie niewielki kącik, w którym założymy kompostownik. W ogrodach ekologicznych stosuje się sztucznych nawozów, dlatego własny kompost to znakomite rozwiązanie. Do kompostownika można wyrzucać m.in. organiczne odpadki z kuchni i skoszoną trawę. Powstałą z odpadków ziemię kompostową możemy używać w ogrodzie jako nawóz bądź podłoże. W ogrodzie ekologicznym, szczególnie w warzywniku, możemy także stosować nawozy zielone. Mogą być wysiewane wiosną jako przedplon (przed sadzeniem roślin) lub jako poplon – latem i jesienią po zbiorach warzyw. Mają wiele zalet: okrywając ziemię przeciwdziałają jej erozji i wysuszeniu oraz wzrostowi chwastów, polepszają strukturę gleby, zwiększają ilość próchnicy, dostarczają składników pokarmowych. Rośliny uprawiane jako zielony nawóz należy ściąć przed kwitnieniem i pozostawić jako ściółkę lub wykorzystać do kompostowania. Do najlepszych i najczęściej wykorzystywanych jako zielone nawozy należą rośliny motylkowe: bobik, groch polny, koniczyna biała, lucerna, łubin, nostrzyk biały i żółty, wyka. Wiążą one azot z powietrza w glebie przy pomocy bakterii brodawkowych, z którymi żyją w symbiozie.
W ogrodzie ekologicznym nie powinno zabraknąć drzew owocowych, roślin miododajnych i nektarodajnych, które stanowią źródło pokarmu dla zwierząt. Warto również powiesić budki dla ptaków i stosować naturalne sposoby ochrony roślin, takie jak opaski lepowe zakładane na pnie drzew, pułapki feromonowe, własnoręcznie przyrządzone preparaty z roślin: pokrzywy (przeciw mszycom i przędziorkom), czosnku (przeciwko mszycom, miodówkom, skoczkom, mączlikom, przędziorkom, na choroby grzybowe i bakteryjne), ostróżki (do zwalczania gąsienic pierścienicy nadrzewki, niestrzępa głogowca, kuprówki rudnicy, moli, bielinków, miodówki jabłoniowej), rumianku (do dezynfekcji nasion, przyśpiesza też ich kiełkowanie), aksamitki (do zaprawiania bulw i cebul kwiatów oraz korzeni rozsady przeciwko chorobom grzybowym.), wrotyczu (zwalcza mszyce). Preparaty roślinne mają postać wyciągów (rośliny zalewa się zimną wodą i pozostawia na 12–42 godziny), wywarów (rośliny zalewa się zimną wodą na 12–24 godziny, a następnie gotuje 20–30 minut), naparów (rośliny zalewa się wrzącą wodą i pozostawia pod przykryciem na około 30 minut).
Możemy też wprowadzić do ogrodu pożyteczne gatunki owadów zwalczających szkodniki roślin.
Jeżeli chcemy, aby w ogrodzie znalazły się elementy małej architektury, pomyślmy o wykonaniu ich z surowców wtórnych. Jest wiele urządzeń wspomagających ekologiczne prowadzenie ogrodu, które warto w nim zainstalować, np. urządzenie zbierające wodę deszczową czy przydomowa oczyszczalnia ścieków. Można je wkomponować w ogród w taki sposób, że pozostaną praktycznie niezauważone, a korzyści płynące z ich wykorzystania są znaczące. Minusem może być wysoka cena, ale warto wziąć pod uwagę, że jest to jednorazowy zakup na wiele lat.