Formowanie drzewek bonsai. Cięcie i drutowanie drzewek bonsai
Przy formowaniu bonsai najważniejsze zabiegi to cięcie i drutowanie. Od cięcia i drutowania zależy kształt i wielkość drzewka bonsai. Poradnik: cięcie i drutowanie drzewek bonsai.
Nazwa bonsai pochodzi od dwóch japońskich słów: bon – oznaczającego pojemnik oraz sai – drzewo. Sztuka ta narodziła się w Chinach około 2000 lat temu, a do Japonii trafiła dopiero na przełomie XI i XII wieku naszej ery, za sprawą buddyjskich mnichów. W kraju kwitnącej wiśni rozpowszechniła się tak bardzo, że uważa się że bonsai narodziło się w Japonii. Dzisiaj sztuka formowania bonsai jest popularna na całym świecie.
>> Przeczytaj też: Jak urządzić ogród w stylu japońskim
Sztuka formowania bonsai
Sztuka formowania bonsai łączy w sobie wiedzę ogrodniczą i odpowiednią technikę – to tworzenie roślinnych dzieł sztuki. Od swoich twórców wymaga artystycznej duszy i rzemieślniczej cierpliwości i systematyczności. Praktycznie z każdego gatunku drzewa lub krzewu można uformować bonsai. Ograniczają nas jedynie łamliwe pędy lub zbyt duże liście, kwiaty czy owoce.
Początkowo bonsai formowane jedynie rośliny z klimatu umiarkowanego (m.in. buki, wiązy, jałowce, sosny, azalie), gdyż charakteryzowały się zmiennością pór roku. Jednak wraz z rozpowszechnieniem się sztuki bonsai na cały świat, zaczęto formować drzewka bonsai także z roślin tropikalnych (m.in. fikusów, mirtu, oliwki czy kamelii).
Drzewka bonsai swój karłowaty kształt zawdzięczają odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym: przycinaniu pędów i korzeni oraz formowaniu pędów za pomocą drutu.
Zarówno cięcie, jak i drutowanie drzewek bonsai wymaga odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Niestety, popełnione ewentualnie błędy są bardzo trudne do naprawienia. Dlatego warto poznać podstawowe zasady formowania bonsai.
Formowanie bonsai: cięcie pędów i liści
Wszystkie drzewka bonsai wymagają regularnego cięcia, gdyż nieustannie rosną. Jeśli formujemy bonsai od samego początku (tj. od sadzonki), to w pierwszych latach usuwamy większość pędów nawet o połowę – po to, aby nadać roślinie odpowiedni kształt. Wycinamy także wszystkie cienkie gałązki po to, aby wyeksponować pień. W kolejnych latach utrwalamy kształt, wycinając tylko te pędy, które nie pasują do wybranego przez nas stylu oraz wszystkie chore i suche. Pozostałe gałązki przycinamy, gdy są zbyt długie. Dodatkowo można przycinać także liście, dzięki czemu nowe, które wyrosną, będą mniejsze. Systematyczne cięcie stymuluję roślinę do wytwarzania coraz to nowych pędów i liści, w związku z czym cięcie wykonujemy przez całe życie rośliny.
Formowanie bonsai: drutowanie pnia i gałęzi
Za pomocą drutu można nadać drzewku bonsai odpowiedni kształt pniu i pędom. Dzięki temu z prostej gałązki można stworzyć „stare”, powyginane konary. Nie powinniśmy jednak przesadzać z wyobraźnią. Pędy będą wyglądały naturalnie tylko wtedy, gdy będą naśladować naturę. Młode gałązki najczęściej rosną do góry pod ostrym kątem w stosunku do pnia. Dzięki drutowaniu można nagiąć je do odpowiedniego kąta, np. drzewo o wyprostowanym pniu ma zwykle horyzontalnie rozłożone gałęzie. Drut utrzyma gałęzie lub pień w pożądanej pozycji, aż do momentu zdrewnienia pędu. Drut należy zdjąć zanim zacznie wrastać w korę!
Bonsai: jakie choroby i szkodniki atakują drzewka bonsai >>>
Drzewko szczęścia (grubosz) – uprawa, formowanie na bonsai >>>
Autor: photos.com
Bonsai z Cotoneaster horizontalis
Formowanie bonsai nigdy się nie kończy, gdyż rośliny nieustannie rosną. Mogą mieć kilkadziesiąt, a nawet kilkaset lat i wysokość nieprzekraczającą 1 m. Podobno najstarszym bonsai jest znajdująca się w Japonii 800-letnia sosna drobnokwiatowa o nazwie Shunkaen Kunio Kobayashi.
Zobacz wideo: Sztuka formowania bonsai: rady mistrza
Dobrze uformowane drzewko bonsai ma wyeksponowany i uformowany pień, spękaną korę i potężne konary – wygląda dokładnie tak samo jak stare, kilkusetletnie drzewo rosnące w naturze. Nie jest łatwo osiągnąć taki efekt uprawiając roślinę w doniczce. Wymaga to dużej wiedzy, stosowania odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych oraz wielu lat pracy.
Sztuka bonsai – miniaturyzacja roślin
Drzewko bonsai to miniaturowe dzieło sztuki, imitujące stare drzewo. Efekt ten uzyskuje się dzięki odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym, m.in. formowaniu pędów za pomocą drutu. Dzięki temu pędy rosnące ku górze (charakterystyczne dla młodych roślin) można uformować tak, aby rosły na boki (tak jak konary starych drzew). Nie bez znaczenia jest także fakt, iż drzewka bonsai rosną w płaskich doniczkach, które „naśladują” trudne warunki panujące w naturze. Aby rośliny zachowały niski wzrost i uformowany kształt niezbędne będzie regularne przycinanie pędów i korzeni.
Sztuka bonsai – naśladowanie natury. Style bonsai
Aby drzewko bonsai wyglądało naturalnie, trzeba obserwować drzewa rosnące w naturalnych warunkach i z nich czerpać inspirację. Można także wybrać jeden z 15 stylów bonsai, różniących się kształtem i pochyleniem pnia. Do najpopularniejszych stylów bonsai należą:
- Chokkan – wyprostowany pień, gałęzie uformowane w kształcie piramidy wyrastające we wszystkich kierunkach, także do tyłu,
- Moyogi – podobny kształt jak Chokkan, jednak jego pień nie jest idealnie prosty lecz nieregularny,
- Shakan – to drzewko o pniu prostym, pochylonym w lewo lub w prawo,
- Yose-uye – to kilka drzewek (najlepiej więcej niż 3), posadzonych w płaskim pojemniku, czasami na płaskiej płycie skalnej,
- Kengai – czyli styl kaskadowy. Bardzo popularny, choć trudny do stworzenia.
Bardzo często sztuce bonsai towarzyszą dodatkowe elementy kompozycyjnie np. mech lub kamienie.
