Nietoperz w ogrodzie – niedoceniany sojusznik w walce z komarami

2021-07-26 13:54
Nietoperze
Autor: GettyImages Nocek duży

Nietoperz w ogrodzie to zwierzę niepożądane czy potrzebne? Czy nietoperz jest pożyteczny? Czym żywi się nietoperz? Jak zbudować w ogrodzie domek dla nietoperzy? Poznaj odpowiedzi na pytania dotyczące nietoperzy w ogrodzie.

Nietoperz ze względu na swój skryty, nocny tryb życia i liczne przesądy, nie zawsze jest mile widzianym gościem na działce. Szczególnie często – i równie bezpodstawnie – krąży mit, że w czasie lotu może zaplątać się we włosy. Tymczasem takie ryzyko faktycznie nie istnieje, a nietoperz spełnia pożyteczną rolę dla człowieka.

Jak „zaprosić” nietoperza do ogrodu?

Nietoperze w Polsce

W Polsce występuje 27 gatunków nietoperzy. Największy jest borowiec olbrzymi. Nocek duży i borowiec wielki to jedne z największych, które u nas odbywają rozród. Za najmniejszego jest uważany karlik drobny. Wszystkie objęte są ochroną gatunkową. Nie bez powodu - to jedna z najszybciej wymierających grup ssaków.

Niestety, przez długi czas wiedza człowieka na temat nietoperzy była niewielka. Doprowadziło to m.in. do powstania wielu przesądów, czasem absurdalnych. Nietoperze były uznawane (podobnie jak biedna sowa) za zły omen. Gdy wleciały przypadkiem do domu, zwiastowały nieszczęście, a ponadto łączono je z krwiożerczymi wampirami (warto zaznaczyć, że nietoperze żywiące się krwią nigdy nie występowały i nie występują w Polsce). Później propagowano bardziej przyziemny mit: nietoperze poruszające się nieregularnym lotem „miały w zwyczaju” wplątywać się we włosy, które potem trzeba było ogolić do gołej skóry. Przesąd o tyle ciekawy, co całkowicie bezpodstawny.

Nietoperze, chociaż nie mają szczególnie dobrego wzroku, orientują się w terenie i lokalizują ofiary za pomocą świetnego słuchu, zmysłu powonienia i przede wszystkim zmysłu echolokacji. Człowiek jest dla nich zbyt ogromną przeszkodzą, aby mogły to zbagatelizować, więc omijają go z daleka.

Tryb życia nietoperzy

Prawie wszystkie nietoperze są aktywne nocą, w dzień odpoczywają w swoich kryjówkach (przeważnie wisząc głową w dół). Znaczną część wolnego czasu poświęcają toalecie. Przylegają do siebie ciałami, co zmniejsza straty ciepła. Tylko niektóre gatunki są zwierzętami społecznymi, żyjącymi w ogromnych koloniach. Niektóre z nich można spotkać na działce. Zdarza się nawet, że obierają ją sobie nie tylko na żer, ale także na schronienie.

Szczególnie istotne jest dla nich miejsce do zimowania. Nie może być w nim za sucho, a temperatura nie powinna spadać poniżej 0 st. C. Dlatego „gacki” mogą wybierać piwniczki, stare studnie i nieco rzadziej - strychy w budynkach gospodarczych. Jeśli zwierzęta zasiedliły pomieszczenie, w miejscu ich odpoczynku można zainstalować specjalny podest. Dzięki niemu łatwo pozbędziemy się odchodów, a przy okazji pozyskamy wartościowy nawóz (guano).

Czym żywią się nietoperze i jakie to ma znaczenie dla przyrody?

Z reguły nietoperze są owadożerne, chociaż poszczególne gatunki mają różne preferencje pokarmowe. Najczęściej żywią się motylami nocnymi (w fazie larwalnej to groźne szkodniki ogrodu), chrząszczami, pasikonikami, świerszczami, muchami i komarami. Często nietoperz zjada owady o łącznej wadze odpowiadającej połowie masy jego ciała. Dzięki temu nietoperze spełniają ważną rolę w zachowaniu równowagi ekologicznej. Dla człowieka nietoperz największe znaczenia ma jako sojusznik w walce z insektami. Szacuje się, że jeden osobnik w czasie wieczoru może pożreć nawet 2000 komarów.

Jak zbudować w ogrodzie domek dla nietoperzy

Nietoperze można zaprosić do ogrodu budując (lub kupując) im odpowiednie domki dla nietoperzy. Należy używać do tego naturalnego, nieimpregnowanego drewna (np. nieheblowanych desek grubości 2-2,5 cm). Minimalne wymiary wynoszą 10x10x10 cm. Budka składa się z daszka osłaniającego konstrukcję, wlotu, lądowiska z drewna nieobrobionego – o nieregularnej powierzchni oraz ścian bocznych. Nie musi posiadać dna – wtedy problem z odchodami rozwiązuje się sam. Ściany od wewnątrz warto lekko ponacinać – to ułatwi nietoperzom poruszanie i odpoczynek. Otwór wlotowy powinien mieć kształt szczeliny (o szerokości 15-20 mm). Umieszcza się go od dołu budki. Dodatkowo budkę można obić papą – to skuteczniej zabezpieczy schronienie przed nadmiarem wilgoci.

Oprócz budek można zainstalować w ogrodzie sztuczne dziuple lub większe skrzynie dla nietoperzy. Obie konstrukcje montuje się w miejscu możliwe nasłonecznionym, ale jednocześnie osłoniętym od wiatru i deszczu. Odpowiedni może być pień starego drzewa lub ściana budynku gospodarczego. Nie ma gwarancji jednak, że nietoperze zasiedlą budki lub skrzynie stosunkowo szybko – czasem może do tego dojść dopiero po kilku latach. Z biegiem czasu atrakcyjność konstrukcji rośnie, gdyż wtapiają się w otoczenie i jednocześnie tracą zapach świeżego drewna. Prace konserwacyjne wykonuje się okresie późnojesiennym i zimowym (od października do marca). Bezwzględnie zwierząt nie należy niepokoić wczesnym latem (to okres rozrodu i wychowywania młodych).

Przeczytaj też:

Pożyteczne zwierzęta w ogrodzie: sprzymierzeńcy w zwalczaniu szkodników >>>

Owady pożyteczne w ogrodzie: owady zapylające i owady drapieżne >>>

Własna pasieka w ogrodzie i na działce. Jak założyć pasiekę >>>

Nowy gatunek nietoperzy w ZOO Wrocław
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają