Ogród w stylu dworkowym. Jak zaaranżować ogród wokół dworku

2019-08-20 12:54
Ogrod przed dworkiem
Autor: Andrzej Szandomirski Staw, w którym wdzięcznie przegląda się dworek, także jest stałym elementem dawnych założeń dworskich

Niewiele potrzeba, aby wokół stylizowanego domu stworzyć ogród nawiązujący do klasycznych wzorców. Jak urządzić ogród w stylu dworkowym.

Styl dworkowy kojarzy się nam ze swojskością, siedzibą rodową i ciepłem domowego ogniska. Obecnie często jedynie ganek i spadzisty dach kryty dachówką lub łupkiem (czy ich imitacją) symbolizują tradycje polskiego dworu. Problemem staje się zagospodarowanie terenu wokół posesji, zwłaszcza jeśli dla stylowego domu chcemy stworzyć stylową oprawę. Oczywiście – tak jak dom rzadko jest kopią tradycyjnego dworu – tak i ogród nie musi być dokładnym odwzorowaniem otoczenia takiego domostwa. Niewielka zazwyczaj powierzchnia działek ogranicza nasze możliwości. Im mniejszy jest teren, tym bardziej zredukowany będzie program ogrodu. W końcu może pozostanie jedynie „dwór zanurzony w zieleni krzewów i pnączy”. Warto jednak – choćby symbolicznie – nawiązać do obowiązujących niegdyś zasad organizowania przestrzeni wokół dworów i dworków szlacheckich.

Ogród przy dworku
Autor: Andrzej Szandomirski Klasyczne zasady tworzenia ogrodu warto wykorzystywać przy współczesnych dworkach.

Ogrody przy dworach i dworkach

Ogrody przy dworach i dworkach kształtowano w XIX w. w dwóch zasadniczych stylach: krajobrazowym i geometrycznym nawiązującym stylistyką do renesansowych ogrodów włoskich. Na przełomie XIX/XX w. z dwóch poprzednich nurtów wykrystalizował się styl nazywany dworkowym.

XIX-wieczny dworek szlachecki stanowił część majątku, na który oprócz domu składały się zabudowania gospodarcze, grunty rolne, sad, staw rybny, często też las. Ambicją właścicieli było takie zagospodarowanie całości, by stała się nie tylko funkcjonalna, ale też efektowna i zgodna z obowiązującymi kanonami.

Pod koniec XIX w. powstał styl wynikający z potrzeby podkreślenia polskości w czasach zaborów, wskazania stylu narodowego. Obejmował nie tylko dwory wiejskie, ale też miejskie i podmiejskie wille. Połączono w nim elementy dwóch głównych kierunków kształtowania ogrodów w XVIII i XIX wieku.

Ogród w stylu krajobrazowym (angielskim)

Styl angielski rozwinął się pod koniec XVIII wieku, odwoływał się do piękna swobodnej przyrody. Jego zwolennicy zalecali estetyczne i funkcjonalne kształtowanie całej posiadłości włącznie z częściami gospodarczymi. Naśladowano naturę, wykorzystując istniejącą roślinność, zbiorniki wodne, a nawet tworząc sztucznie niektóre elementy, starano się jednak, by ingerencja człowieka była jak najmniej widoczna.

Założenie obejmowało duże skupiny drzew, rozległe polany, łąki, pola i lasy. Drogi, alejki i ścieżki prowadzono miękką, łagodną linią. Część wyraźnie dekoracyjną lokalizowano jedynie przy samym domostwie. Ważnym elementem kompozycji było zastosowanie sztuki iluzji. Wpływ tego stylu był jednak ograniczony. Średnio i mało zamożna szlachta rzadko ulegała modzie na tyle, by całkowicie przekształcać stare założenia. Zmieniały się raczej detale.

Ogród w stylu geometrycznym (włoskim)

Za najwłaściwszy dla skromnych dworów uważany był styl geometryczny zwany włoskim (sięgający tradycji XVI w.). Charakteryzował się formalnością układu. Główną cechę decydującą o kompozycji stanowiła osiowość. Na oś główną „nanizane” były jej istotne elementy: do dworu prowadziła aleja obsadzona po obu stronach drzewami. Kończyła się zajazdem (podjazdem) w kształcie elipsy lub koła. Wewnątrz zajazdu, przed frontową elewacją dworu, który był miejscem centralnym każdego założenia, umieszczano trawnik albo klomb z krzewów lub innych roślin ozdobnych.

Po przeciwnej stronie dworu znajdował się salon, czyli otwarty od południa ogród kwaterowy otoczony grabowymi lub lipowymi szpalerami. Po jednej stronie salonu ogrodowego mógł się znajdować sad, a po przeciwnej wnętrza krajobrazowe, czyli przestrzeń uformowana z wykorzystaniem okolicznych gajów, lasów i pól. W tej części przeważnie sytuowano też stawy. Elementem ozdobnym były kwatery kwiatowo-użytkowe.

Ogród w stylu dworkowym

Na przełomie XIX/XX wieku z dwóch poprzednich nurtów powstał styl dworkowy. Kształtowana według jego zasad posiadłość miała zazwyczaj układ osiowy lub do niego zbliżony. Można w niej było wydzielić część zajezdną (kolisty podjazd ramowany oficynami albo przyjmujący formę parku krajobrazowego, czyli skupin drzew z miękko prowadzonymi dróżkami), dwór oraz salon ogrodowy, czyli czworoboczny parter (trawnik, kwatery kwiatowe lub kwiatowo-użytkowe albo kwietniki kobiercowe w kształcie koła, elipsy, kwadratu) zamknięty wysokimi drzewami. Wokół salonu – zależnie od wielkości i charakteru posiadłości – w rozmaity sposób lokowano dalszą część założenia, np. sad otoczony wysokimi drzewami, stawy, część krajobrazową przechodzącą w las.

Ogrod w stylu dworkowym
Autor: Wiktor Greg

Zobacz wideo: Projekt ogrodu - dlaczego warto zlecić go projektantowi

Projekt ogrodu - dlaczego warto zlecić go projektantowi?
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Pozostałe podkategorie